Yoshligimni, talabalik yillarimni yodga olganimda, Sevara Nazarxon ijodini eslayman. Bundan o'n yilcha muqaddamgi Toshkentni, yotoqxonada kassetali magnitofonda uning qo'shiqlarini tinglab dars qilganlarimni eslayman. Yoshlikda odamning qo'shiqqa, san'atga ta'sirchanligi yuqori bo'ladi, o'rta yoshga yaqinlashavergach paydo bo'ladigan ishonchsizlik ("scepticism" so'zining o'zbekchasini qidirib topolmadim) hali rivojlanib ulgurmagan bo'ladi. Yoshlikda odam qo'shiqlar, filmlar yoki boshqa san'at asarlarini tayyor qoliplarga asoslanib emas, qanday bo'lsa, shundayligicha qabul qila oladi. Shuning uchun bo'lsa kerak, oradan o'n yil o'tib, hali ham Sevaraning qo'shiqlarini eshitaman. Sevaraning qo'shiqlari yoshligimizning, hayotimizning saundtreklari bo'lib qolgan.
Lekin Sevaraning qo'shiqlarini haligacha eshitishimning yagona sababi yoshlikdagi ta'sirchanlik emas, albatta. O'sha davrda eshitganimiz qanchadan-qancha qo'shiqchilar, ularning yengil-yelpi qo'shiqlari esimizdan chiqib ketdi. Undan beri o'nlab, balki yuzlab men ismini eslab qololmaydigan, ovozini boshqalarnikidan ajrata olmaydigan "qo'shiqchilar" paydo bo'ldi, sahnadan ketdi. Lekin men hali-hanuz Sevaraning qo'shiqlarini eshitaman, she'rlarini so'zma-so'z bilaman. Hali-hanuz Sevaraning ovozidan entikib ketish darajasiga yetaman, ba'zan.
Bu yozuvni nimaga yozayapman? Sevaraning o'zbekcha qo'shiq aytmay qo'ygani haqida yozmoqchiman. Sevara qachon oxirgi marta o'zbekcha yangi qo'shiq aytdi? Men aniq eslolmayman, lekin kamida 4-5 yil bo'lgandir? Balki yozgandir, lekin omma orasida tarqalgani yo'q. Ammo Sevaraning qo'shiqlari odatda omma orasida tez tarqaladi. Odamlar ularni kutib yashaydi.
To'g'ri, Sevara hozir dunyo miqyosidagi qo'shiqchiga aylandi. U ingliz, rus va boshqa tillarda qo'shiq aytayapti, o'zini yangi sahnalarda, shahar va davlatlarda tanitayapti. O'zbekistonlik qo'shiqchi sifatida odamlarning mehrini qozonayapti. Unga "siz buni aytmang, buni ayting," yoki "ruscha aytib nima qilasiz, o'zbekchadan qolmang" deyishga haqqim ham, istagim ham yo'q. San'atkor o'zi xohlagan tilda, xohlagan mavzuda ijod qilishi kerak. San'atning san'atligi ham shunda, aslida. Lekin uning haqiqiy muxlisi sifatida, men Sevaraning birinchi navbatda o'zbekcha qo'shiq aytishini xohlagan bo'lardim. Millatchilikka da'vo qilmasdan shuni ayta olaman: o'zbekcha qo'shiq xuddi qon-qonimga singib ketgan narsadek, menga boshqacha ta'sir o'tkazadi. Sevarani o'zbekcha qo'shiqlari uchun yoqtirgan muxlis sifatida, uning o'zbekcha qo'shiqlarini kutaman. Balki ruschada yaxshi kuylayotgandir, lekin jahon miqyosiga ko'tarilib bo'lgan qo'shiqchining Rossiyaga bunchalik intilishini tushunolmayman.
No comments:
Post a Comment