Angliyada qish boshlanishini nimadan sezaman? Birinchi qordan emas, chunki bu yerda qor deyarli yog'maydi. Men uchun, ingliz qishining o'z hidi bor: kaminda yonayotgan o'tin hidi. Noyabr oxiri-dekabr boshlarida ko'chada ketayotib, burnimga ana shu hid chalinganda, qish kelganini tushunib yetaman. Bu safar kuz bilan qish almashinuvi paytida Yaponiyadan yana Angliyaga qaytganim uchunmi, buni yanada yaqqol sezdim.
Bu hid menga har yili qishning qadamini yetkazibgina qolmay, bolaligimni, rahmatli bobomni esimga soladi. Besh-olti yoshlarimda, bobom bilan birga qurigan daraxtlarni arralab, qishda pechkada yoqish uchun o'tin tayyorlaganimizni eslayman. Bobomning katta bog'i bo'lardi (hozir ham bir qismi bor), unda hamma turdagi mevali daraxtlar har yili shoxlari yerga tegadigan bo'lib meva solardi. Shaftolining bir necha navi, olma, anor, xurma, bodom va yana bir qancha turdagi mevali daraxtlar janub quyoshi ostida g'arq pishgan shirin mevalarini ko'tara olmasdan, shoxlari egilib meni kutib turardi bu bog'da. Shuning uchun yozda qishloqqa, bobomning uyiga borishni intiqlik bilan kutardim; butun kun mevadan boshqa narsa yemasdan o'tkazardim yozni. Kuzda esa xurma pishardi: mevalarini yuvib o'tirmasdan, maykaga bir-ikki artib, daraxtning tagidayoq paqqos tushirardik. Qarib, qurib qolgan daraxtlarni esa bobom boshchiligida pechkaga sig'adigan kattalikda arralab, quruq joyga terib qo'yardik.
Qish kelgach, xuddi hozir derazamdan ko'rinib turgan ingliz mo'rilaridan osmonga oppoq bo'lib ko'tarilayotgan tutunga o'xshash tutun ota-bobom tug'ilgan qishloqning tomlaridan ham ko'tarilardi. Hech farqini sezganmisiz, bilmadim, lekin mevali daraxt yonganida tutunning hidi ham boshqacha, shirin bo'ladi.
Har gal Kembrij ko'chalarida odamlar uyi oldidan o'tganimda, shirin tutun hidini begona yurt shamoli olib kelganida, olis bolaligimni, yillar oldin mevalarini bizga yedirib, endi kuli ko'kka sovurilgan daraxtlarni, daraxtlar ostidan menga qarab kulib turgan, telpakli-choponli bobomni esga olaman.
