Friday 30 December 2011

Ob-havo haqida



O'zini hurmat qilgan ingliz kunda kamida bir marta atrofdagilar bilan ob-havoni muhokama qiladi, degan yarim-hazil fikr bor. Men ham shu an'anaga rioya qilib, blogdagi ilk yozuvlarimdan birida bu yerning ob-havosi haqida ikki og'iz yozsam.

Aslida, bu yozuvni yozish uchun menga yuqoridagi rasm ilhom bag'ishladi. Derazaga bu yomg'ir tomchilarini bugun kuni bilan uvillagan kuchli shamol olib kelib "yopishtirdi". Shu sababdan, bu rasm menga nafaqat Angliyada odatiy hol bo'lgan yomg'irni, balki shamolni ham eslatadi.

Yilda 300 kun quyosh ko'rib o'sgan o'zbekning bolasi bunday havoga ko'nikolmay qiynalishi tayin; bundan olti yil ilgari Manchesterga kelganimda aynan ana shu havo ta'siri ostida ko'pincha tushkun kayfiyatda yurardim. Shamolni so'kish mumkinligini birinchi marta Manchesterda tushunganman - shunchalik joningizga tegadiki ba'zan bu kuchli va sovuq shamol, baqirib so'kkingiz keladi. Manchesterda o'sha paytlar o'zbek tilini tushunadiganlar ko'p bo'lmagani uchun, behavotir so'kinsa bo'lardi. Lekin shamolning o'zi aslida hech narsa emas: bugungiday yomg'ir bilan shamol qo'shiladigan bo'lsa, unda xudo urdi deyavering. Shamol muzday yomg'ir tomchilarini yuzing-ko'zing demay olib kelib uradi, odamning yuzi birpasda shalabbo bo'lib qoladi. Shunday kunlarda eng yaxshisi - uyda o'tirib, issiq ingliz qora choyini ichib, biron kitob o'qish yoki boshqa foydali mehnat bilan shug'ullanish.

Lekin Kembridj Manchesterchalik yomg'irli joy emasdayga o'xshaydi. To'g'ri, O'zbekistondagiga nisbatan yomg'ir ancha ko'p yog'adi bu yerda, lekin, rostini aytsam, Manchesterdagichalik yog'ingarchilikni endi hech qayerda ko'rmasam kerak. U yerda yomg'ir yog'magan kuniyam osmon xo'mrayib, qora bulutlar baland binolarning tomlariga tegay-tegay deb suzib o'tib ketaverardi. Bu yerda quyosh ko'proq chiqadi, shekilli, yomg'ir odamni u qadar bezovta qilmaydi. Lekin Shimoliy dengiz tomonlardan keladigan shamol qish davomida holi-jonimizga qo'ymasa kerak.

Thursday 29 December 2011

Birinchi yozuv

Men o'zbekman, ota-onam ham o'zbek, umuman yetti pushtim ham. Lekin ona tilimda bir narsa yozmaganimga yillar bo'ldi. O'zbekcha yozilgan kitob o'qimaganimga-ku kamida 10 yil bo'lgandir. Ingliz tilida o'qiyman, yozaman, ruschada o'qiyman, yozaman. Hatto yaponchada ham o'qiyapman, oxirgi paytlar. O'zbek tilidachi? O'zbek tilida faqat so'zlashaman - oilam, eng yaqin do'stlarim, tanish-bilishlar bilan - ammo ona tilimning men uchun faqat "so'zlashuv tili" bo'lib qolishini xohlamayman. Shu sababdan ham bu blogni boshladim. O'zbekistondan uzoqdaligim ham tilga bo'lgan e'tiborimni oshirdi - o'zim uchun bir narsalar yozib yurmasam, bu yerda mening tilimda so'zlasha oladigan odam sanoqli.

Odam ona tilisini hech qachon unutmaydi, degan fikrni kimdandir eshitganman. Bu fikrga qo'shilaman ham, chunki, ona tili sut bilan kirmasa-da, odamning ilk o'rgangan tili sifatida dunyoning tilsimi, bizni hayvondan ajratib turuvchi fikrlashning vositasi sifatida bir umr yodimizda bo'ladi. Ammo, undan to'laqonli foydalanilmasa, albatta, har qanday bilim kabi ona tili ham asta-sekin xotiraning chang bosgan burchaklariga chekina boradi.

Kunda kamida bitta xatni o'zbek tilida yozishimga, vaqtida o'zbek tilida maqolalar chop qilgan bo'lishimga qaramay, oxirgi paytlarda ona tilimdan foydalanishimda g'alati bir ishonchsizlik his qilganday bo'layapman. Ingliz tilidagi bloglarimni ushbu tilda yozish qobiliyatimni oshirish uchun boshlagan bo'lsam, o'zbek tilidagi birinchi blogimni ona tilimni chetga surib tashlamaslik uchun boshladim. Bu blogda o'zbek tilida fikrlagan paytlarimda hayolimga keladigan g'oya, mulohaza, kuzatuv va xotiralarimni yozmoqchiman. Asosiy maqsadimdan tashqari, bu blogdan yillar o'tib, xotira daftari sifatida ham foydalanishim tayin.